Het klinkt als een vanzelfsprekendheid: samen werken. In de praktijk zorgt het echter nog al eens voor problemen. In mijn werk als coach met paarden zie ik dit op verschillende manieren terug.
Een aantal weken geleden had ik een club bankiers met wie we een groepsoefening gingen doen. De opdracht: maak een parcours en leidt het paard er doorheen.
Nadat we de opdracht hadden gegeven, was er hooguit één minuut gezamenlijk overleg en ging de groep in groepjes van twee tot drie personen uiteen. In een kleine vijf minuten was de binnenbak omgetoverd tot een parcours: in iedere hoek een oefening (een slalom van pionnen, een straatje van paaltjes, balken op de grond) en in het midden een hindernis.
Na het uitzetten van het parcours kwam de hele groep weer samen en bleek dat er enige discussie was over de hoogte van de hindernis. De leidinggevende had, volgens de medewerkers, “de lat wel heel erg hoog gelegd”. Maar al snel maakten de teamleden dit bespreekbaar, kwam er consensus en kon het team aan de slag.
Voor dit team was deze situatie heel herkenbaar. Vooral dat iedereen aan zijn eigen taken werkt en dat er niet per sé een gezamenlijk doel is om samen te werken (behalve dan dat men van elkaar weet wat ieder aan het doen is). Daarnaast was het voor de medewerkers direct herkenbaar dat hun leidinggevende vaak (te) hoge verwachtingen had. Voor de manager was dit een eye-opener en tegelijkertijd een bevestiging, hij weet van zichzelf dat hij erg enthousiast is en hierin soms te veel doordraaft.
In dit voorbeeld is het uitvoeren van de opdracht aardig vlot verlopen. Bij teams waarin er spanningen spelen rondom samenwerking, kan er een heel ander beeld ontstaan. Zo heb ik eens een team begeleid dat absoluut geen overeenstemming kon krijgen over de manier waarop ze een opdracht gingen uitvoeren. In de reacties van de paarden zie je dit direct terug. Wanneer teamleden niet met “de neuzen dezelfde kant opstaan”, dan zal het paard in de regel het contact verbreken. Op die manier lukt het niet om het paard mee te krijgen in de uitgezette lijn en/of de opdracht te laten slagen. In de praktijk is dit natuurlijk net zo… Spelen er onderhuidse spanningen, onuitgesproken zaken, voelen medewerkers zich niet gehoord of spelen er angsten, onzekerheden op de werkvloer, dan is de kans groot dat dit impact heeft op de samenwerking. Het risico bestaat dat het gezamenlijk doel niet wordt bereikt.
Wanneer we met teams werken, leggen we altijd de link met hoe paarden gewend zijn om samen te werken. Paarden zijn kudde- en prooidieren en zijn, om te kunnen overleven, afhankelijk van elkaar. Ze hebben elkaar nodig, hebben een gezamenlijk doel (het met elkaar overleven) en hebben een sterk saamhorigheidsgevoel. Ze willen zich graag verbinden en verbinden zich ook met mensen, op het moment dat er geen soortgenoten in de buurt zijn. Wanneer er bij een team iets niet ‘klopt’ in de samenwerking, dan reageren paarden hier direct op. Ze verbreken in de regel het contact, simpelweg omdat het niet veilig genoeg is om te volgen. Zo krijgt ieder team in interactie met het paard een pure, eerlijke spiegel voorgehouden. De kracht van de paarden is dat het de kern raakt, je krijgt inzicht in ‘waar zit het hem nu in’ en krijgt handvaten om de samenwerking vlotter te laten verlopen. Kortom: de samenwerking wordt effectiever en meer constructief doordat de paarden laten zien waar nog wat te leren valt!
